Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng làm rõ thêm một số giải pháp nhằm phát triển bền vững ngành thủy sản Việt Nam trong thời gian tới tại buổi chất vấn Bộ trưởng Bộ NN&PTNT. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Việt Nam trong nhóm nước có giá trị xuất khẩu thủy sản lớn nhất thế giới

Theo Phó Thủ tướng, Việt Nam là nước có nhiều tiềm năng để phát triển ngành thủy sản. Trong những năm qua, ngành thủy sản Việt Nam đã có bước phát triển mạnh mẽ: Năm 2018, tổng sản lượng thủy sản đạt 7,7 tỷ USD, giá trị xuất khẩu đạt 9 tỷ USD. 10 tháng năm 2019, giá trị xuất khẩu đạt 7,1 tỷ USD.
 

"Với kết quả đó, Việt Nam đã trở thành nhóm nước có giá trị xuất khẩu thủy sản lớn nhất thế giới", Phó Thủ tướng nhấn mạnh, đồng thời đánh giá, sự phát triển của ngành thủy sản đã góp phần quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo ra nhiều việc làm mới và góp phần nâng cao đời sống của người dân.
 

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, Phó Thủ tướng nêu rõ, ngành thủy sản Việt Nam còn nhiều tồn tại, hạn chế và đứng trước nhiều khó khăn thách thức.
 

Quy mô sản xuất còn chưa tương xứng với tiềm năng. Cơ cấu ngành thủy sản chưa hợp lý. Hệ thống hạ tầng thuỷ sản còn lạc hậu, thiếu đồng bộ. Vốn đầu tư cho hạ tầng thủy sản còn khó khăn. Tổ chức sản xuất của ngành chưa hiệu quả, chất lượng và giá trị gia tăng còn thấp… từ đó ảnh hưởng đến sức cạnh tranh, tiêu thụ của ngành.
 

Việc bảo vệ nguồn lợi thủy sản chưa được chú trọng. Chính sách cho phát triển thủy sản (Nghị định 67) chưa hiệu quả. Đặc biệt là tình trạng đánh bắt cá trái phép tại vùng biển nước ngoài vẫn chưa được dứt điểm.
 

Để phát triển ngành thủy sản Việt Nam trong giai đoạn tới, Phó Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu đặt ra là: "Phải phát triển ngành thuỷ sản Việt Nam thành một ngành sản xuất hàng hóa có thương hiệu, có khả năng cạnh tranh cao trên thị trường thế giới trên cơ sở khai thác những tiềm năng, lợi thế từng vùng, từng địa phương. Bên cạnh đó là khắc phục những tồn tại, khó khăn, thách thức để phát triển bền vững ngành thủy sản, góp phần phát triển kinh tế-xã hội, giải quyết việc làm và nâng cao đời sống của người lao động".
 

Để thực hiện mục tiêu đó, Chính phủ sẽ tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm. Trước hết, phải tiếp tục tập trung tái cơ cấu ngành thủy sản trên cơ sở đánh giá đầy đủ nhu cầu thị trường trong nước và thế giới. Gắn tái cơ cấu ngành thủy sản với điều kiện phát triển thủy sản của từng vùng, từng địa phương, thích ứng với biến đổi khí hậu cũng như với tổ chức lại sản xuất theo chuỗi giá trị từ khâu sản xuất, cung cấp nguyên liệu đầu vào đến nuôi trồng, khai thác, chế biến, bảo quản và tiêu thụ nhằm giảm chi phí, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm thủy sản Việt Nam. Tái cấu trúc ngành khai thác thủy sản, gắn với bảo vệ nguồn lợi thủy sản, bảo vệ môi trường.
 

"Tái cơ cấu ngành thủy sản, chuyển mạnh sang nuôi trồng biển, coi đây là nhiệm vụ đột phá trong giai đoạn tới nhầm thúc đẩy tăng trưởng thủy sản, chuyển dịch cơ cấu lao động, giải quyết nhiều việc làm, nâng cao đời sống cho người dân", Phó Thủ tướng nêu rõ.
 

Rà soát lại quy hoạch và chính sách hỗ trợ thủy sản

Trên cơ sở tái cơ cấu ngành thủy sản, Thủ tướng Chính phủ sẽ chỉ đạo Bộ NN&PTNT cùng Bộ TN&MT, các bộ, ngành liên quan và các địa phương tập trung rà soát, điều chỉnh, bổ sung và lập mới các quy hoạch theo Luật Quy hoạch.
 

Trong đó, phải đẩy nhanh tiến độ lập Quy hoạch sử dụng biển quốc gia để báo cáo Quốc hội, đồng thời tập trung xây dựng Chiến lược phát triển ngành thủy sản Việt Nam giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2045.
 

Trên cơ sở đó, Bộ NN&PTNT phối hợp với Bộ KH&ĐT lập quy hoạch các vùng kinh tế và hướng dẫn các địa phương lập quy hoạch tỉnh theo Luật Quy hoạch. Trong đó xác định rõ các quy hoạch cần tích hợp vào quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh như quy hoạch hạ tầng thuỷ sản, giao thông, thủy lợi, điện, thông tin truyền thông, cảng cá, khu neo đậu tàu thuyền, các khu vực nuôi trồng thuỷ sản cả trên biển và đất liền…
 

Trên cơ sở quy hoạch, các bộ, ngành, địa phương xây dựng kế hoạch thực hiện các quy hoạch cho từng năm và 5 năm, xác định rõ cơ cấu nguồn vốn để đầu tư thực hiện các quy hoạch. Đồng thời, xác định cụ thể các dự án, các nhiệm vụ ưu tiên để huy động các nguồn vốn cho đầu tư phát triển.

Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh cần rà soát lại các cơ chế chính sách hiện có để sửa đổi, bổ sung, xây dựng mới các chính sách hỗ trợ phát triển ngành thủy sản.
 

Trong đó, tổng kết thực hiện Nghị định 67 để điều chỉnh lại những nội dung còn hạn chế, chưa phù hợp (như cơ chế về tín dụng cho ngành thủy sản). Xây dựng các chính sách khuyến khích phát triển các đội tàu viễn dương, phát triển dịch vụ hậu cần nghề cá, khuyến khích ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo trong phát triển nuôi trồng thuỷ sản. Đặc biệt là các chính sách hỗ trợ, khuyến khích nuôi biển; hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề cho ngư dân, đào tạo nguồn nhân lực cho phát triển ngành thủy sản.
 

Phải gỡ thẻ vàng của thủy sản Việt Nam

Một trong những nội dung quan trọng mà Phó Thủ tướng nhấn mạnh là phải giải quyết dứt điểm tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm các quy định về khai thác hải sản; đặc biệt là việc đánh bắt cá trái phép tại vùng biển nước ngoài.
 

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho biết, sau khi EC cảnh báo “thẻ vàng” với Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo với các bộ, ngành và 28 địa phương ven biển triển khai các giải pháp nhằm chấm dứt tình trạng vi phạm của tàu cá và ngư dân Việt nam.
 

Tuy nhiên tình trạng đánh bắt cá trái phép vẫn chưa chấm dứt. Hiện tại, còn 7 địa phương có tàu cá của ngư dân vi phạm, bị nước ngoài bắt giữ, xử lý.
 

Cũng theo Phó Thủ tướng, đoàn công tác của EC sắp trở lại Việt Nam để kiểm tra, xem xét có gỡ “thẻ vàng” cho Việt Nam hoặc nâng mức cảnh báo “thẻ đỏ”.
 

"Nếu không được gỡ thẻ vàng, thậm chí bị nâng mức cảnh báo ‘thẻ đỏ’ sẽ ảnh hưởng lớn đến thị trường xuất khẩu của thủy sản Việt Nam và ảnh hưởng trực tiếp đến phát triển của ngành thủy sản và nền kinh tế của Việt Nam và đời sống người dân", Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng lưu ý.
 

Do đó, Phó Thủ tướng đề nghị các vị đại biểu Quốc hội tại các địa phương, đặc biệt là 28 tỉnh, thành phố ven biển, hỗ trợ giúp đỡ trong công tác tuyên truyền, vận động, giám sát ngư dân, cùng với lãnh đạo các địa phương triển khai tốt các giải pháp nhằm thực hiện có hiệu quả các khuyến nghị của EC, sớm gỡ thẻ vàng cho thuỷ sản Việt Nam, để từ đó góp phần nâng cao uy tín, thương hiệu cho thuỷ sản Việt Nam.