Chia sẻ tại hội thảo “Giải pháp ứng dụng cho hoạt động xuất nhập khẩu trong bối cảnh  Nga - Ukraine ” do Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) phân phối cùng Trung tâm Hỗ trợ Hội nhập quốc tế TP. HCM (CIIS) tổ chức, Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) Trương Đình Hòe cho biết, mặc dù Nga và Ukraine không nằm trong top các trường xuất khẩu thủy sản nhưng đây vẫn là những trường quan trọng, có chức năng tăng trưởng mạnh mẽ phục hồi.

Cụ thể, tại trường Nga, thủy sản Việt Nam sử dụng 2% thị phần với các mặt hàng chủ yếu xuất khẩu là tôm chân trắng, cá tra, surimi, cá ngừ, cá chỉ vàng, cá cơm… Năm 2021, xuất khẩu sang Nga đạt 164 triệu USD, tăng 21% so với năm 2020.

Trong khi đó, Ukraine là thị trường lớn thứ 53 của  thủy sản  Việt Nam, tuy nhiên tỷ trọng xuất khẩu sang thị trường này còn tự do. Các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu sang Ukraine chủ yếu là tôm, cá tra, cá ngừ ...

Khi phạm lỗi Nga - Ukraine, rất nhiều hoạt động bị di chuyển, thanh toán gián đoạn, các hợp đồng cũ tồn đọng, hợp đồng mới không thể ký kết. Đặc biệt, một trong những khó khăn là công việc vận chuyển gặp nhiều khó khăn, cước phí tăng cao.

Cụ thể, nhiều kênh ngừng hoạt động, không xếp hàng hóa. Giai đoạn đầu căng thẳng Nga - Ukraine, nhiều lô hàng bị biến mất, việc giải quyết thanh toán cho các đơn hàng rất gian nan. Không những thế, tác động sang cả các trường lân cận khác như Belarrus.

Với trừng phạt hàng hóa, nhiều doanh nghiệp phải chuyển hướng vận hành hoặc quay về. “Vận chuyển thông tắc, các đề xuất chuyển sang tài khoản khác như Ba Lan, Thổ Nhĩ Kỳ, sau đó họ tìm cách đưa về cho Nga nhưng rất rủi ro”, ông Hòe nói.

Xung Nga - Ukraine cũng làm cho các doanh nghiệp Việt Nam không thể ký kết các hợp đồng mới làm các vấn đề về tỷ giá, bảo đảm thanh toán, vận chuyển hàng hóa. Tất cả các vấn đề này đều làm cho doanh nghiệp thủy sản trở nên lắng nghe và quan ngại.

Theo ông Hòe, việc đứt chuỗi cung ứng ở hai trường này là một đòn đánh mạnh đối với doanh nghiệp ngành thủy sản ở Việt Nam cũng như nhiều quốc gia khác khi các phần lớn tài liệu đều được nhập khẩu từ Nga.

By Việt Nam nhập khẩu từ Nga để biến và sử dụng khoảng 20 triệu USD, trong đó cá hồi chiếm 90%; Nga cũng là nước xuất khẩu thủy sản thế giới đạt mức 6 tỷ USD trong năm 2021, chủ yếu dưới dạng nguyên liệu sang Trung Quốc, Hàn Quốc (khoảng 1 triệu tấn) để xuất khẩu biến.

Các tác động cho đơn hàng liên tục bị hoãn, hủy hoại đến trạng thái ứ đọng, chi phí phát sinh nhiều, doanh nghiệp chịu nhiều chi phí thất bại.

Để đối phó với tình hình căng thẳng này, ông Hòe cho biết, cộng đồng doanh nghiệp thủy sản cũng có những giải pháp điều chỉnh hoạt động kinh doanh kịp thời. Đối với các đơn vị giao hàng, tiến hành các biện pháp thanh toán nhanh chóng thông qua các kênh từ ngân hàng nước ngoài, ngân hàng tư nhân.

Các đơn hàng trên đường giao dịch hoặc có kế hoạch, kéo hàng về, tạm dừng hoặc hủy đơn hàng. Các đơn hàng vẫn được giao theo yêu cầu khách hàng tái thống nhất hệ thống thanh toán, thay đổi tài khoản và khách hàng chịu chi phí phát sinh…

Ngoài ra, theo ông Hòe, các doanh nghiệp cũng nên tìm kiếm cơ hội gia tăng thị phần cá tra trước sự thiếu hụt nguồn cung cấp cá thị trắng tại các quốc gia châu Âu. Điều chỉnh kế hoạch nhập nguyên liệu thủy sản, quan tâm nhiều hơn đến công dụng, biến xuất khẩu từ nguồn cá Pollock, cá Cod của Nga.

Nghiên cứu khả năng vận hành tốt lợi thế của Hiệp định trong Liên Minh Á Âu và các hiệp định khác để tăng cường xuất khẩu vào các trường lân cận. Đồng thời, xây dựng chương trình thương mại xúc tác để có thể mở rộng xuất khẩu sang các trường trước đây tiêu thụ nhiều thủy sản của Nga.

Tuy nhiên, để có thể xây dựng một chiến lược thời gian dài và hiệu quả, ông ấy cho rằng, doanh nghiệp vẫn cần có sự hướng dẫn của các cơ quan có thẩm quyền và các tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp.

Trước những tác động xung đột Nga - Ukraine, TS Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) cho rằng, thay vì bất an, doanh nghiệp nên nhìn nhận cục bộ ở góc độ tích cực hơn , động lực hơn.

Việt Nam has many profit, is many peptives from the job character FTAs ​​with the national family on the world. Bên cạnh đó, với sự ổn định về kinh tế, chính trị và kiểm tra tốt tình hình đại dịch vụ Covid-19, Việt Nam đang là điểm đầu tư, là đối tác hợp tác tiềm năng và uy tín.

TS Vũ Tiến Lộc nhấn mạnh, doanh nghiệp cần phải có chiến lược dài hạn để đối phó với sự thay đổi cảnh giác của trường. Cùng với đó, doanh nghiệp cũng cần phải trang bị và được hướng dẫn giải pháp về khả năng bảo vệ rủi ro, giảm thiểu thiệt hại, xử lý tranh chấp nhận để lĩnh vực hơn, có khả năng chịu cao hơn và phục hồi hoạt động động kinh doanh một cách nhanh hơn trong thời gian tới.