Cơ sở sản xuất tương của hộ ông Dương Văn Tuyến ở xóm Ngoài 2 - xã Úc Kỳ

Đến thăm làng nghề tương truyền thống Úc Kỳ vào tháng 8, ngay từ đầu ngõ, chúng tôi dễ dàng nhận ra hương vị đặc trưng của tương nếp. Cẩn thận rót tương vào từng chai nhỏ, ông Dương Văn Tuyến ở xóm Ngoài, phấn khởi chia sẻ: Tôi đang đóng 250 lít tương để kịp gửi cho một tiểu thương ở Hà Nội. Bây giờ, tương của làng nghề đã được nhiều người biết đến nên bán chạy lắm, làm ra đến đâu tiêu thụ hết đến đó. Ngoài việc mỗi gia đình tự chủ động tiêu thụ thì còn có sự hỗ trợ của Tổ hợp tác làng nghề, chuyên cung cấp nếp và thu mua tương cho bà con.
 
  
Từ năm 2012, Tổ hợp tác của làng nghề tương truyền thống Úc Kỳ được thành lập gồm 3 thành viên (tổ trưởng, kế toán, thủ quỹ). Trung bình mỗi năm, Tổ hợp tác cung ứng khoảng từ 12-14 tấn nếp thầu dầu và thu mua khoảng từ 10.000 - 12.000 lít tương của các hộ trong làng nghề, tập trung ở các xóm: Múc, Ngoài 1, Ngoài 2, Làng, Tân Lập…
 
 
Bà Dương Thị Thành, Tổ trưởng, cho biết: Thu nhập của nghề làm tương không cao như làm tại các Công ty nhưng cũng đủ sống, đây là nghề của cha ông để lại. Tuy nhiên, nếu không tiêu thụ được sản phẩm thì người dân cũng không dám làm lớn. Trước thực tế đó, được sự quan tâm của chính quyền địa phương cũng như để gỡ khó cho làng nghề, Tổ hợp tác được thành lập. Công việc của chúng tôi là lựa chọn nếp ngon để làm tương và thu gom, tiêu thụ sản phẩm cho bà con. Nguyên tắc của Tổ đó là chỉ thu gom sản phẩm tương đạt chất lượng, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm để giữ uy tín cho làng nghề.
 
 
Nhằm đảm bảo nguồn cung nếp thầu dầu cho bà con, nhiều năm nay, Tổ hợp tác do bà Thành làm Tổ trưởng đã tiến hành nhân giống, chọn lọc dòng ưu thế để bán cho người dân quanh vùng.
 
 
Trung bình mỗi năm, Tổ hợp tác sản xuất được từ 6-7 tạ giống, đồng thời, thu mua lại thóc rồi xát lấy gạo bán cho bà con với giá 25.000 đồng/kg. Cao điểm là tháng giáp Tết Nguyên Đán, Tổ hợp tác đã cung cấp gần 20 tấn gạo phục vụ làm tương và bánh.
 
 
Anh Dương Văn Thường- hộ có kinh nghiệm nhiều năm làm tương ở Úc Kỳ, cho biết: Trước đây, tôi chỉ làm 1-2 chum tương, thi thoảng bán được vài lít. Từ khi có Tổ hợp tác thu mua, gia đình tôi luôn làm duy trì từ 100-120 chum mới đủ cung cấp cho thị trường. Với giá bán dao động 20-25 nghìn đồng/lít (tùy loại nếp), trung bình mỗi tháng, gia đình tôi bán được khoảng 4.000 lít tương, trừ mọi chi phí tôi thu về 10-12 triệu đồng/tháng.
 
 
Ông Dương Văn Giảng, Chủ tịch UBND xã Úc Kỳ cho biết: Nghề làm tương có từ lâu đời trên địa bàn xã Úc Kỳ. Năm 2015, làng nghề tương được công nhận là làng nghề truyền thống. Để duy trì hiệu quả nghề này, các hộ dân đã liên kết thành lập Tổ hợp tác, giúp đỡ nhau cùng phát triển. Nghề làm tương đã tạo việc làm ổn định, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho nhiều hộ dân trên địa bàn.
 
 
Có thể nhận thấy, khi có Tổ hợp tác trong làng nghề thì sợi dây liên kết giữa các hộ được hình thành, đồng thời, làng nghề sẽ có một tổ chức đứng ra cung ứng đầu vào và bao tiêu sản phẩm đầu ra, từng bước hình thành chuỗi giá trị trong sản xuất. Ngoài ý nghĩa góp phần xây dựng nông thôn mới, hình thành các Tổ hợp tác trong làng nghề còn là lời giải cho bài toán giữ gìn, bảo tồn và phát huy làng nghề truyền thống.