Tôn trọng sự phát triển tự nhiên của cây trồng

Từ mô hình canh tác vườn - ao - chuồng tại Đồng Nai, năm 2017, nhận thấy tiềm năng cũng như những lợi ích về môi trường, sức khỏe, Công ty TNHH Nông nghiệp hữu cơ Việt Hà (Viet Ha Oganic Farm) đầu tư nông trại 5ha canh tác hữu cơ trên địa bàn tỉnh Bình Phước và là đơn vị đầu tiên trên địa bàn huyện Hớn Quản (tỉnh Bình Phước) đưa sản phẩm hữu cơ đến tay người tiêu dùng.

Bước vào Nông trại Việt Hà (tại xã An Khương, huyện Hớn Quản), chúng tôi như bước vào khu vườn thơ mộng, với đủ sắc màu, hương thơm của cỏ cây, hoa lá và cây trái. Những vườn cây được trồng ngay hàng thẳng lối và phân khu rõ rệt.

Dẫn chúng tôi tham quan nông trại, chị Hà Bích Quyên, Giám đốc điều hành Viet Ha Oganic Farm cho biết, cơ duyên gắn bó với nông nghiệp hữu cơ bắt nguồn từ cha mẹ.

“Ba mẹ là người được đào tạo bài bản và có chuyên môn sâu trong lĩnh vực nông nghiệp nên từ những ngày đầu bắt tay xây dựng nông trại tại Đồng Nai, gia đình tôi đã làm phân bón trùn quế hữu cơ để chăm sóc cây trồng. Bên cạnh đó, khi tiếp cận với thị trường, rất nhiều khách hàng có nhu cầu sử dụng rau hữu cơ.

Chính lúc ấy, tôi gặp đối tác người Nhật, họ có nhu cầu hợp tác để phát triển một số loại rau hữu cơ và đã thôi thúc tôi quyết tâm chuyển đổi hẳn sang canh tác hữu cơ để lấy chứng nhận quốc tế, dù lúc đó chưa biết hữu cơ là gì”, chị Quyên bộc bạch.

Theo chị Quyên, làm nông nghiệp hữu cơ khó khăn về mọi thứ, từ quản trị sản xuất, kinh nghiệm và đặc biệt phải đầu tư một cách nghiêm túc, bài bản ngay từ đầu, có đủ vốn để gồng gánh được chi phí trong những năm đầu tiên.

Từ năm 2017 đến năm 2022, nông trại Việt Hà thực hiện nghiêm túc việc canh tác rau hữu cơ khép kín theo các tiêu chuẩn của USDA, EU, tuyệt đối không sử dụng hóa chất độc hại, thay vào đó là sử dụng những biện pháp sinh học như đặt bẫy dính côn trùng hoặc sử dụng thiên địch để quản lý vườn trồng, sử dụng phân bón hữu cơ theo danh mục cho phép, cỏ sẽ được công nhân nhổ bằng tay, ghi chép, cập nhật vào nhật ký canh tác đầy đủ, không sử dụng giống cây trồng biến đổi gene, không sử dụng chất kích thích tăng trưởng…

“Chúng tôi canh tác trên quan điểm tôn trọng sự phát triển tự nhiên của cây trồng, gìn giữ môi trường an lành, đặc biệt là chú trọng vào cải tạo đất, cải tạo nước, tạo được một môi trường với sự đa dạng sinh thái; các loại cây trồng, rau, hoa màu được trồng xen để tạo hệ sinh thái một cách tự nhiên nhất có thể. Đó là điều kiện tiên quyết và then chốt đối với nông nghiệp hữu cơ”, chị Quyên nói và cho biết thêm, đơn vị cũng ứng dụng hệ thống tưới tiêu tự động, hệ thống nhà lưới, nhà màng để quản trị sản xuất, giúp năng suất tốt hơn.

Đạt chứng nhận hữu cơ của Úc

Để lấy được chứng nhận hữu cơ của Hiệp hội Nông nghiệp bền vững Quốc gia Úc, Công ty TNHH Nông nghiệp hữu cơ Việt Hà đã mất gần 5 năm chuyển đổi sản xuất với nhiều thăng trầm. Tuy nhiên, với sự “gan lì", quyết làm đến cùng, cùng với sự hỗ trợ tư vấn thủ tục, kỹ thuật của Mekong Organics (Úc), tháng 5/2022, Viet Ha Oganic Farm đã lấy được chứng nhận hữu cơ chuyển đổi của Hiệp hội Nông nghiệp bền vững Quốc gia Úc và đến tháng 8/2023 được tái đánh giá, cấp chứng nhận lần thứ 2.

“Sau khi kiểm tra tất cả các tiêu chí đều đạt, tháng 9/2023, chúng tôi đã được cấp chứng nhận hữu cơ NASAA Certified Organic và sẽ tái đánh giá hàng năm”, chị Quyên cho biết. Cũng theo chị, nếu kiên trì làm nông nghiệp hữu cơ, lợi ích lâu dài mà nó mang lại là rất lớn, hướng đến phát triển một nền nông nghiệp bền vững. Đặc biệt, giúp lan tỏa trong việc xây dựng, gìn giữ hệ sinh thái như đất, nước, không khí, sinh vật và con người.

Hiện nay, mặc dù giá thành của sản phẩm hữu cơ khá cao nhưng có những ưu điểm vượt trội, giá trị dinh dưỡng cao, tốt cho sức khỏe… Đặc biệt, khi xã hội ngày càng phát triển, người tiêu dùng ngày càng thông thái, có kiến thức, chịu tìm hiểu và có nhu cầu về sản phẩm chất lượng cao, nhất là thực phẩm hữu cơ, thị trường thực phẩm hữu cơ tại Việt Nam sẽ ngày càng phát triển. Đây là cơ hội để các đơn vị, HTX, doanh nghiệp chuyển đổi sang canh tác hữu cơ.

30 loại rau ăn lá, trái cây nhiệt đới như rau cải, cải thìa, cải xanh, rau dền, bó xôi, rau ngót, đậu bắp, đậu que, đậu đũa, sung Mỹ, đu đủ, dứa, mít… đạt chứng nhận hữu cơ của nông trại Việt Hà hiện đã được tiêu thụ tại các cửa hàng thực phẩm sạch, siêu thị như Lotte, Vinmart, KingFoods, Organicfoodvn... Trung bình mỗi tháng, đơn vị cung cấp khoảng 6 - 8 tấn rau củ quả các loại ra thị trường (tùy theo mùa).

Theo chị Hà, để sản phẩm hữu cơ có thể vào được các siêu phải qua các khâu kiểm tra rất kỹ lưỡng về quy trình sản xuất, quản lý canh tác, đầy đủ các chứng nhận… cũng như giá cả hợp lý, tạo cho đối tác niềm tin.

Theo chị Hà, thị trường rau hữu cơ là thị trường ngách, giá cao gấp 2,5 - 4 lần so với rau thông thường. Nhưng khi sử dụng rau hữu cơ, gần như người tiêu dùng có thể sử dụng hết bởi đã được sơ chế sạch sẽ trước khi đóng gói. Mặt khác, hàm lượng chất xơ trong rau hữu cơ cao, rau không bị trữ nước nhiều nên khi chế biến không bị teo tóp, 1 gói rau 300gr có thể đủ cho 2 người ăn một bữa cơm.

Tuy nhiên, để phát triển bền vững, đạt doanh thu thì doanh nghiệp cũng phải đẩy mạnh ở nhiều kênh tiêu thụ cũng như đầu tư vào chế biến sâu để tạo thêm giá trị gia tăng cho sản phẩm.

"Đơn cử như chúng tôi phát triển thêm mảng bún, phở gạo tươi sấy khô, với sự kết hợp từ gạo và các loại rau củ trong vườn để xuất khẩu”, chị Quyên tự tin nói và cho biết thêm, Công ty đang mở rộng thêm 13ha canh tác hữu cơ tại Tây Ninh để trồng một số loại cây ăn trái phục vụ nhu cầu người tiêu dùng.

Trong khoảng 5 - 6 năm gần đây, nông nghiệp hữu cơ được Chính phủ, Nhà nước, Bộ NN-PTNT và các địa phương quan tâm, có nhiều cơ chế chính sách khuyến khích đầu tư, phát triển, mở rộng sản xuất cũng như thúc đẩy kinh doanh sản phẩm ở thị trường trong nước và xuất khẩu.

Với những sự khuyến khích đó, gần đây, rất nhiều nhà sản xuất Việt Nam đã quan tâm, tìm hiểu và dấn thân vào lĩnh vực mới này. Mặc dù còn khá nhiều khó khăn, nhưng với sự nỗ lực, kiên trì của nông dân, HTX, doanh nghiệp, những đơn vị như Viet Ha Oganic Farm đã mang đến những sản phẩm nông nghiệp hữu cơ chất lượng cho người tiêu dùng. Đặc biệt, phát triển nông nghiệp hữu cơ bền vững sẽ kiến tạo hệ sinh thái tốt, gìn giữ môi trường tự nhiên cho thế hệ mai sau.

Ông Trần Hải Hà, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Hớn Quản cho biết, với diện tích tự nhiên 66.000ha, trong đó diện tích đất nông nghiệp khoảng 50.000ha (chiếm khoảng 80% tổng diện tích), lãnh đạo tỉnh và huyện đặc biệt quan tâm và xác định sản xuất theo định hướng hữu cơ, công nghệ cao là hướng đi tất yếu. Huyện cũng đã ban hành chương trình hành động phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ tại các xã Tân An, Tân Hưng, An Khương.

Đến nay, trên địa bàn huyện Hớn Quản cũng đã có nhiều mô hình canh tác tiêu, sầu riêng, rau màu hữu cơ. Trong đó, nổi bật là nông trại Việt Hà.